Món người Thổ Nhĩ Kỳ thường không ăn một mình

Goreme là cửa hàng đồ tráng miệng truyền thống nằm trong khu phố Kurtulus, thủ đô Istanbul. Nơi đây nổi tiếng với ashure hay aşure (đọc là aah-shoor-ey) – một trong những món tráng miệng lâu đời nhất thế giới.

Ashure còn có tên gọi khác là bánh pudding của nhà tiên tri Noah. Tương truyền, đây là món bánh được chuẩn bị để ăn mừng gia đình Noah sống sót sau trận lụt và con thuyền trôi dạt trên núi Ararat. Món ăn béo ngậy này là hỗn hợp của khoảng chục loại ngũ cốc, trái cây, quả hạch và các loại đậu… hay bất kỳ nguyên liệu nào còn sót lại trên con thuyền vượt đại hồng thủy.

Tại quán Goreme, đầu bếp nghiền quả sung, mơ, nho, đậu xanh, đậu trắng, quả yến mạch, muối, tinh bột gạo, hạt phỉ và thêm chút bột nghệ cho màu pudding đẹp mắt.

Món ăn ngọt nhẹ, thoáng chút mặn với hương thơm từ trái cây. Khi được làm nóng, chiếc bánh sệt lại như cháo. Khi ăn lạnh, pudding đông lại như trứng sữa hoặc caramel. Đây cũng là món ăn được yêu thích khắp vùng tiểu Á ngày nay.

Trong tiếng Arabia, ashure có nghĩa là “10”, để chỉ ngày thứ 10 trong tháng Muharram, tháng đầu tiên theo lịch Hồi giáo. Những gia đình Hồi giáo sẽ nấu rất nhiều ashure trong tuần đó, và mang tặng người thân, bạn bè, hàng xóm, đồng nghiệp… bất kể họ theo tôn giáo, tín ngưỡng nào. Hành động này tượng trưng cho sự lan tỏa tình yêu, chia sẻ và hòa bình.

Bên cạnh đó, pudding của Noah còn thể hiện phong cách nấu ăn của người dân vùng tiểu Á. Những thành phần như hạt đậu gà, ngũ cốc… tạo nên hương vị đa dạng và hài hòa, mang ý nghĩa mong cầu thịnh vượng, và phản ánh nền ẩm thực giàu dinh dưỡng. Điều đó cũng gợi mở ra hình ảnh những căn bếp luôn đầy ắp đồ ăn dự trữ của người dân địa phương, từ các loại đậu đến ngũ cốc, hạt giống.

Có nhiều loại công thức và nguyên liệu để làm ashure. Phần lớn công thức thuần chay nhưng món ăn vẫn đầy đủ chất dinh dưỡng. Theo truyền thống, ashure thường được ăn vào mùa đông bởi nó vừa bổ dưỡng, vừa đủ ấm bụng. Nhưng ngày nay người dân thưởng thức món ăn này quanh năm.

Một trong những công thức tối giản làm ashure được nhiều người áp dụng là trộn tám thành phần: lúa mì, đường, nho khô, đậu gà, đậu trắng, nước, quế và quả óc chó. Những thành phần này tượng trưng cho sự chia sẻ, sức khỏe và tình thân ấm áp.

Ashure thậm chí còn du nhập vào ẩm thực truyền thống của Hy Lạp và Armenia, biến hóa trong ẩm thực Trung Đông và Đông Âu… Người Armenia làm ashure như bánh pudding Giáng sinh và món ăn này luôn là trung tâm trên bàn tiệc vào các lễ kỷ niệm năm mới. Món ăn in sâu vào nỗi nhớ của rất nhiều người dân vùng Tiểu Á, được truyền lại qua nhiều thế hệ, từ người bà, mẹ, đến các cô con gái và con của họ.

Để thưởng thức ashure truyền thống, bạn có thể ghé những tiệm bánh lâu đời tại thủ đô Istanbul như Saray Muhallebicisi trên phố Istiklal, Sütiş Emirgan ở khu Emirgan, Beyaz Fırın, Bolulu Hasan Usta và Zeynel Muhallebicisi.

Anh Minh (Theo BBC)