Du lịch nội địa đang đông khách, song nhiều doanh nghiệp lữ hành, khách sạn, khu nghỉ dưỡng cao cấp đều thiếu nhân viên phục vụ.
Tháng 6, tỉnh Khánh Hòa, nơi có Nha Trang là thành phố du lịch nổi tiếng, đón 350.000 lượt khách, trong đó có 337.000 khách nội địa, bằng khoảng 80% so với trước dịch. Từ đầu tháng 7, lượng khách tăng cao hơn nữa khiến áp lực về nhân sự trong ngành cũng tăng theo.
Khách sạn Grand Gosia ở đường Trần Phú, TP Nha Trang, công suất phòng đạt 90%, vào các cuối tuần kín khách. Cơ sở này thiếu nhân lực trầm trọng, nhất là bộ phận buồng phòng. Ông Nguyễn Thế Hùng, Giám đốc điều hành, cho biết việc tuyển dụng rất khó khăn do nhiều người có kinh nghiệm đã chuyển việc trong thời gian Covid-19.
“Khách sạn mời lao động ký hợp đồng dài hạn nhưng họ chỉ muốn được trả lương theo ngày”, ông cho biết. Ngoài ra, các nhà hàng khách sạn khác cũng thiếu người nên mời chào mức lương cao hơn, khiến nhân viên nhảy việc.
“Chúng tôi không chủ động được nhân lực”, ông nói.
TP Nha Trang có số lượng khách sạn, khu nghỉ dưỡng lớn, hiện tỷ lệ kín khách gần 90% dịp cuối tuần. Ảnh: Bùi Toàn
Nhiều quản lý nhà nghỉ, khách sạn ở Khánh Hòa cho hay khách nội địa có thói quen du lịch cuối tuần chứ không trải đều như khách quốc tế nên nếu tuyển dụng lao động thì ngày thường sẽ dôi dư, cuối tuần lại thiếu hụt, phải thuê lao động thời vụ. Theo Võ Quang Hoàng, Chủ tịch Hội Khách sạn Khánh Hòa, việc tuyển dụng người có chuyên môn ngày càng khó vì 70% đã chuyển công việc mới do chưa tin vào sự phục hồi của du lịch trong nước.
Khu nghỉ dưỡng Alma ở bãi Dài, huyện Cam Lâm, Khánh Hòa có tổng số lao động gần 700 người, song không đáp ứng được nhu cầu công việc ngày cuối tuần. Bà Vũ Thị Hương Giang, Tổng quản lý lưu trú, cho biết hiện nay vẫn cần thêm khoảng 50 nhân viên cho bộ phận vận chuyển hành lý và buồng phòng. “Việc tuyển dụng rất khó khăn. Nhân viên hiện có phải tăng ca để đáp ứng được khối lượng công việc”.
Ở các công ty lữ hành, tình trạng cũng tương tự. Với lượng khách tăng cao dịp hè, công ty Golden Smile Travel tuyển thêm 100 nhân viên, tuyển cả những người chưa có kinh nghiệm.
Nguyễn Trần Hoàng Phương, giám đốc, cho biết trước dịch công ty có khoảng 90 đến 100 nhân viên. Dịch Covid tới, 90% lực lượng này phải nghỉ việc. Sau khi mở cửa du lịch, số nhân viên quay lại chỉ 30%.
“Chúng tôi thiếu người ở tất cả vị trí, từ bán hàng, điều hành cho đến hướng dẫn viên”, ông Phương nói.
Ông Nguyễn Mạnh Huỳnh, Phó tổng giám đốc Công ty Vietourist, TP HCM cũng chia sẻ 60% nhân lực cũ không quay lại làm việc. Hiện doanh nghiệp có nhu cầu mở rộng nên tuyển dụng thêm hàng trăm vị trí, nhưng cũng chỉ đáp ứng được 50% chỉ tiêu, còn lại chưa có kinh nghiệm và cần phải đào tạo, đặc biệt là vị trí hướng dẫn viên nội địa.
Các giải pháp trong giai đoạn ngắn hạn
Theo ông Võ Quang Hoàng, để giải quyết thực trạng thiếu hụt nhân lực mùa cao điểm, doanh nghiệp nên ký hợp đồng ngắn hạn với người lao động cho đến hết mùa du lịch hè, cố gắng tạo điều kiện và cam kết các phúc lợi để họ làm việc dài hạn. Khách sạn có thể sử dụng nguồn sinh viên thực tập để bù đắp sự thiếu hụt và điều chuyển linh hoạt các bộ phận nhân viên để phục vụ lúc cao điểm.
Khách xếp hàng đi tour đảo ở Nha Trang. Ảnh: Bùi Toàn
Các công ty lữ hành thì mở nhiều lớp đào tạo nhân sự tiềm năng. Công ty Golden Smile Travel đưa ra chương trình đào tạo cho nhân viên cũ để chuẩn bị giai đoạn du lịch phục hồi từ cuối năm 2021, do dự đoán trước những nhân sự chất lượng cao sẽ khó tìm. Từ tháng 3, công ty này tổ chức đào tạo hơn 100 sinh viên và tiến hành tuyển dụng, đưa vào làm việc.
Chọn liên kết với nhiều trường đại học để tuyển sinh viên năm cuối, đào tạo chuyên sâu, tạo điều kiện cho người không nhiều kinh nghiệm nhưng có nhiệt huyết làm nghề để tuyển dụng là lựa chọn của Vietourist. Trường hợp thiếu hụt hướng dẫn viên, công ty ký hợp đồng cộng tác với các hướng dẫn viên bên ngoài và giữ lịch trong thời gian dài để không ảnh hưởng chất lượng tour. Mặt khác, nếu công ty không có khả năng thực hiện các dịch vụ, sẽ chủ động thông báo và khuyến khích khách dời sang các tuyến điểm trong khả năng khai thác của doanh nghiệp nhằm gỡ khó cho bài toán thiếu nhân sự.
Từ góc độ đào tạo, GS. TS. Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo thuộc Hiệp hội Du lịch, cho rằng giải pháp tình thế, các doanh nghiệp du lịch cần phối hợp với trường đại học, cao đẳng, trung tâm đào tạo nghề để tuyển dụng tạm thời. Trường hợp doanh nghiệp lữ hành thiếu hướng dẫn viên thì có thể ký hợp đồng với sinh viên trường ngoại ngữ và đào tạo cấp tốc chuyên môn nghiệp vụ, kỹ năng theo từng tour.
Theo báo cáo mới nhất về nhân sự của Tổng cục Du lịch, Việt Nam nằm trong top những nước mất nhiều nhân sự ngành du lịch nhất do đại dịch. Trong năm 2020, khoảng 52% lao động ngành du lịch đã nghỉ hoặc chuyển việc. Số nhân sự làm đủ thời gian chỉ chiếm 24%. Lực lượng lao động có thâm niên 5-10 năm đã chuyển là 44%, lao động sau đại học chuyển nghề tới 90%.
Trung Nghĩa – Bùi Toàn – Hân Ly
